Постои разлика помеѓу државјаните на ЕУ и државјаните кои не се членки на ЕУ. Граѓаните на ЕУ имаат право да се движат слободно и да бараат работа и да работат во Германија без ограничувања.
Не им треба виза. Граѓаните од таканаречениот Европски економски регион, односно од Швајцарија, имаат слична позиција.
Постојат различни правила за странци од трети земји. Граѓаните од Западен Балкан можат да работат во Германија само ако имаат дозвола за престој и работна дозвола.
Постојат различни дозволи за престој: ограничени или неограничени, исто така има и таканаречена „сина карта на ЕУ“.
За да добие дозвола за престој, некој мора да докаже дека има доволно средства за егзистенција, да прима плата со која може да се издржува или дека некој што веќе е во Германија гарантира за издржување на тоа лице.
Ова значи дека некој не може да патува во Германија и потоа да бара исплата на социјална помош или надоместок за невработеност. Тоа можат да го направат само оние кои биле долго време во Германија и кои платиле придонеси за тоа време.
Како по правило, колку подобри се нечии квалификации и колку подобро зборува германски, толку му е полесно да дојде и да остане на долг рок. Ако некој има пониски квалификации или не завршил училиште, многу е тешко да се најде работа и да остане трајно.
Секој што бара работа во Германија може да аплицира и за „виза за барање работа“. Оваа виза се добива во амбасадата или конзулатот на Сојузна Република Германија.
Дури и ако некој добие таков вид виза, тој се уште не може да работи. Кој ќе најде работа, тогаш поднесува барање за „дозвола за престој заради извршување активност“ (Aufenthaltstitel zum Zwecke der Erwerbstätigkeit). Не е неопходно тој да ја напушти Германија поради тоа, тој може да го поднесе барањето директно во таа земја.
Може да добие дозвола за престој само ако докаже дека може да ја финансира својата егзистенција од неговата плата.
Оние кои се веќе во Германија можат, како и другите граѓани на таа земја, да се обратат до Канцеларијата за вработување. Работни места може да се најдат на голем број интернет портали (на пр. www.xing.de).
Специјален сектор наречен ЗВА при Германската агенција за труд е задолжен за распределување работни места на странци кои се надвор од Германија.
Работните места може да се најдат на разни интернет портали или директно на веб -страниците на одделни компании.
Полесно е да се најде работа ако некој веќе зборува германски. Покрај тоа, неопходно е да се има доказ за завршено образование и обука (дипломи). Признавање на овие дипломи може да се побара преку специјална веб-страница (https://www.bq-portal.de или www.anerkennung-in-deutschland.de/).
Ако некој најде соодветна работа, постои правило дека не може да ја добие таа работа додека не се провери дали некој од граѓаните од земјите на ЕУ аплицира за тоа.
Исклучоци постојат во случај на високо квалификувани професионалци и ако некој има диплома за оскудни занимања. Ова се занимања за кои малку луѓе аплицираат во Германија. Во тој случај, правилата што им даваат предност на граѓаните на земјите од ЕУ се напуштаат. Ова се некои занаети и работни места за грижа за пациентите.
Секој кој има место во училиште или место за обука во компанија, кој има доволно средства за сопствена егзистенција, може да добие ограничена дозвола за престој. Се издава најмногу две години и може да се продолжи.
Секој што добива дозвола за престој заради школување добива и работна дозвола за работа што може да работи максимум десет часа неделно. Ако завршил училиште и сака да бара постојана работа, тој исто така може да аплицира и да добие продолжување на дозволата за престој.
Студирањето во Германија е можно за лица кои ги исполнуваат условите за запишување на факултет. Во Германија, обично се работи за положена матура. Дали е можен друг степен добиен надвор од Германија, се проверува од случај до случај.
Доколку дипломата добиена во татковината е недоволна за запишување на факултет во Германија, може да се посети и таканаречениот „колеџ за студирање“. За таа цел може да се поднесе и барање за виза.
Ако некој веќе има место на факултет и има доволно средства за живот, може да добие и дозвола за престој. Важно е дека студирањето е главната причина за престој во Германија.
Затоа, не е можно да се запишете на студии со скратено работно време или преку Интернет, а потоа да аплицирате за дозвола за престој. Со таканаречената „студентска виза“ можете да работите некоја споредна работа, не подолго од 120 дена во годината.
Ако некој добил одредена понуда за работа, тогаш е многу полесно да се добие дозвола за престој. Тој, повторно, мора да докаже дека ќе добие плата што е доволна за да се издржува. Во прилог на дозвола за престој, повеќето работни места бараат посебна дозвола на Агенцијата за работа.
Ова не важи за високо квалификувани, научници, менаџери и специјални професии. На оние кои имаат завршено високо образование не им е потребна работна дозвола, туку потврда дека ќе заработуваат најмалку 48.400 евра бруто годишно.
Во тој случај, тие добиваат „сина карта на ЕУ“ која важи четири години. Под одредени околности, високо квалификувани лица можат веднаш да добијат дозвола за постојан престој во Германија.
