Спротивно на првичните шпе кулации дека можеби има некаква врска со тековниот месец март, популарната Википедија наведува дека името Мартолци доаѓа од Мартолог.

Eден вид народна милиција составена претежно од локалното христијанско население и се користи како внатрешно уредување на Отоманската империја.

Така кажува и името, кое според некои извори најверојатно потекнува од зборот арматолос – воо ружен заштитник, капетан.

Со оглед на важната местоположба на Мартолци на главните патишта и раскрсницата на областа Азот во долината на реката Бабуна, голема е веројатноста дека бил штаб на одредот Мартол, пренесува ,,Нова Македонија”

Но, сегашната состојба во селото е многу поимпресивна од историските податоци, каде речиси една третина од населението

Kако што истакнаа домаќините на семејството Диковски и неколкумина нивни соседи, се ергени од кои најстариот има 65 години.

„Невестите не сакаат да одат во село. Само кога некој ќе успее да се омажи, таа веднаш се сели во Велес. А нашите девојки одат на училиште и не се враќаат – вели Диковски.

Деца речиси и да нема. Шест основци и тројца средношколци на 120 постојани жители, проценуваат домаќините. А тоа, на прв поглед, може да се заклучи од руралната архитектура.

За разлика од доминантните по број и големина, повеќе или помалку срушените куќи од дрво и тула, од кои многу малку се уште даваат знаци на живот, се навистина ретки новоизградени куќи кои постојано се населуваат и викендички кои веќе покажуваат дека нивната намена е ограничена.

„Луѓето доаѓаат за викенди и потоа си заминуваат“, велат домаќините, чудејќи им се на оние што не се враќаат, бидејќи, како што велат, селото одамна ја има сета потребна инфраструктура, што со гордост го кажуваат и велат дека од земјоделството може да се живее.

На околу 25 километри од Велес, моментално дел од општина Чашка, Мартолци со децении има стабилно снабдување со струја и вода, а канализацијата е стара повеќе од 15 години.

Порано имало училиште до четврто одделение и брза помош, но одамна се затворени. Дури и селската црква се отвора само по потреба.

Селото се наоѓа веднаш до пругата Скопје – Велес, по која возот во последните години поминува само два пати на ден, доколку не се расипе или штрајкуваат железничарите.

„Затоа се иселија најголемиот дел од луѓето кои беа вработени во Велес или Скопје. Во меѓувреме беше укината редовната автобуска линија и сега има само комбе кое ги носи децата на училиште. Но, тоа што ни остана не е голем проблем , затоа што денес сите имаат коли“, вели домаќинот Блаже.

“Речиси сите живееме од земјоделство. Тутунот е нашата главна и сепак најпрофитабилна култура. Но, одгледуваме и се друго што може да расте на оваа почва. Чуваме помалку говеда.

,, Имаме само неколку крави во селото, еден сосед чува околу 140 овци, а некои имаат по една или две кози. Нашите производи ги продаваме на пазарите во Богомила и Велес и, фала богу, ни е доста“

„Некогаш триесетина луѓе го чекаа возот наутро за да одат на работа во Велес, сега со воз одиме само кога треба да пазариме во Богомила или Чашка, бидејќи нашата селска продавница е затворена. А возот поминува се помлаку и помалку велат тие.